Εκ πρώτης όψεως η ταινία, φαίνεται μια όσο το δυνατόν πιο σαφής αλληγορία για τον πόλεμο, εστιάζοντας σε ένα παντρεμένο ζευγάρι που βρίσκεται παγιδευμένο ανάμεσα σε δύο αντίπαλες πλευρές σε έναν άγριο εμφύλιο πόλεμο, ένα μείγμα ανταρτοπόλεμου, βαριάς κάλυψης πυροβολικού και αεροπορικής υποστήριξης, είναι ένας βάναυσος πόλεμος που διεξάγεται σε μεγάλο βαθμό από αόρατους μαχητές που βλέπει ελάχιστη ή καθόλου διαφορά μεταξύ στρατιωτών και πολιτών.
Ωστόσο, μια πιο προσεκτική ματιά αποδεικνύει το επιχείρημα του Μπέργκμαν, καθώς η ταινία παρακάμπτει σκόπιμα οποιαδήποτε πολιτική σχέση μεταξύ των πλευρών, εξετάζοντας αντ’ αυτού τα άμαχα υποκείμενα καθώς αγωνίζονται να επιβιώσουν εν μέσω μιας σύγκρουσης μεταξύ δύο ανώνυμων δυνάμεων. Είναι η διάλυση των ανθρώπινων ιδιαιτεροτήτων που γεννιούνται από κοινωνικά συμβόλαια σε καιρό πολέμου που συναρπάζει τον Μπέργκμαν, και από αυτή την άποψη, η «Ντροπή» είναι μια από τις πιο αδικημένες ταινίες του της δεκαετίας του 1960.
Το κεντρικό παντρεμένο ζευγάρι, είναι οι πρώην κλασικοί βιολιστές Γιαν (Μαξ φον Σίντοφ) και Ευα Ρόσενμπεργκ (Λιβ Ούλαμ). Μπορεί να ζουν σε ένα αγρόκτημα, αλλά τα γούστα και οι συνήθειες τους προδίδουν αστική καταγωγή, η μόνη φορά που βλέπουμε οποιονδήποτε από τους δύο να κάνει
αγροτικές εργασίες πριν φτάσουν οι στρατιώτες είναι η Ευα να ταΐζει ένα κουνέλι με λάχανο σαν να είναι μαθήτρια σε ζωολογικό κήπο. Δεν νοιάζονται καθόλου που δεν έχουν συνδεδεμένα τηλέφωνα ή λειτουργικό ραδιόφωνο παρά την επικείμενη ένοπλη σύγκρουση, και όταν ταξιδεύουν σε ένα κοντινό
χωριό, μένουν εντελώς άναυδοι από την ξέφρενη εκκένωση των κατοίκων της πόλης, και ενδιαφέρονται μόνο για την αγορά ενός μπουκαλιού κρασί από έναν φίλο.
Η ευτυχώς αποστασιοποιημένη ύπαρξή τους διαλύεται αφού και οι δύο πλευρές κάνουν λεηλασίες στο αγρόκτημά τους σαν μεραρχίες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου που ορμούν μάταια πέρα δώθε σε μια αμφισβητούμενη Ουδέτερη Ζώνη. Ο αρχηγός της μιας πλευράς εκβιάζει την Ευα για σεξουαλικές χάρες, ενώ η άλλη πλευρά αναγκάζει τον Γιαν να εκτελέσει τον εν λόγω αρχηγό κατά τη διάρκεια μιας άλλης κατοχής που μοιάζει με αστραπιαία και όλα αυτά πριν καταστρέψουν, λεηλατήσουν και κάψουν το σπίτι τους αναζητώντας τιμαλφή.
Η ιδιοφυΐα της ταινίας είναι ότι βιώνουμε όλα αυτά ως μια αφήγηση. Η δυσαρέσκεια μεταξύ της Εύας και του Γιαν εξαρτάται άμεσα από τον πόλεμο. Είναι μια από τις χιλιάδες γλώσσες με τις οποίες μιλάει ο πόλεμος. Εκείνη εκφράζει περιφρόνηση για τις δακρυσμένες ανησυχίες του. Εκείνος δεν καταλαβαίνει πως γίνεται εκείνη να ακούει τόσο πολύ περισσότερο ραδιοφωνικό πρόγραμμα από αυτό και όμως να αντανακλά τόσο λιγότερο ευαισθησία και φόβο. Εκείνη εύχεται να είχε φτιάξει το γαμημένο φορτηγό,
για να έχουν ένα μέσο διαφυγής σε περίπτωση που εμφανιστούν οι επιδρομείς.
Υπάρχει μια μαζοχιστική υποκείμενη τάση στην ταινία, σχεδόν σαν ο Μπέργκμαν να αμφισβητεί την καλοσύνη του δικού του πολιτισμικού προνομίου, δείχνοντας με το δάχτυλο την πνευματική, καλλιτεχνική του παρακμή, ενώ τόσο μεγάλο μέρος του κόσμου καιγόταν γύρω του. Είναι μια από τις πιο σπλαχνικές ταινίες ολόκληρης της καριέρας του, ένας κρεατόμυλος υπαρξιακού τρόμου που σου ανακατεύει το στομάχι.
Σουηδία, 1969.
Σκηνοθεσία-Σενάριο: Ίνγκμαρ Μπέργκμαν.
Ηθοποιοί: Μαξ φον Σίντοφ, Λιβ Ούλαμν, Γκούναρ Μπγιόρνστραντ, Μπιργκίτα Βάλμπεργκ.
Δρ: 103 λεπτά. Δ: Weird Wave. Πρ: 29 Μαΐου.
Αφήστε μια απάντηση